Nachtangst

Nachtangst

Als je 's nachts vaak schreeuwend wakker wordt en niet meer precies weet waar je bent of wat er is gebeurd, zou het kunnen zijn dat je aan nachtangst lijdt. Dit zijn een soort paniekaanvallen, waarbij je weinig of geen beelden ziet, er is zelfs geen verhaallijn. Je hebt eigenlijk alleen een diep gevoel van angst en bedreiging en de volgende dag herinner je (bijna) niets meer van je aanval. Weet je de volgende dag wel nog wat er gebeurd is en was je meteen klaarwakker? Dan was het waarschijnlijk gewoon een nachtmerrie.

Symptomen

Mensen die aan nachtangst lijden worden plotseling wakker met een paniekerige schreeuw en maken dan een verwarde indruk. De aanvallen treden meestal in de eerste helft van de nacht, tijdens de diepe slaap, op en kinderen (3%) lijden er vaker aan dan volwassenen (1%). Meestal hebben kinderen er vanaf hun derde tot aan hun vijfde last van. Daarnaast komt het vaker bij jongetjes voor dan bij meisjes.

Nachtangst is herkenbaar aan de kenmerkende symptomen:

• Paniekerig schreeuwen, gevolgd door kreunen, mompelen of gapen
• Zeer snelle hartslag (soms wel 160-170 slagen per minuut)
• Totaal onbereikbaar
• Niet makkelijk te troosten
• Snelle ademhaling
• Verwardheid
  
• Extreem opgewonden
• Plotseling wakker
• Verhoogde bloeddruk
• Activeren van de vecht- of vluchtreactie
  
• Geweldadige aanval van ongeveer 5-20 minuten
  
• Ogen zijn wijdopen of dicht
• Kan gepaard gaan met slaapwandelen
• Agressief reageren
• Vage of geen herinnering de volgende ochtend
• Hevig zweten

Een aanval van nachtangst kan gevaarlijk zijn voor zowel de slaper als de bedpartner. De slaper kan zich aan iets snijden of iets kneuzen of breken. De partner kan gewond raken als hij of zij de slaper tot bedaren probeert te brengen, dit doet de slaper niet expres maar dit komt door de onderliggende angst die de slaper voelt bij een aanval.

Oorzaken

Het is nog steeds niet officieel bekend wat de oorzaak is van nachtangst. De meeste artsen denken dat het een fysiologische oorsprong heeft, ze denken dat de intense SWS-activiteit de nachtangst uitlokt. Het is bekend dat een slaapgebrek en een onregelmatig slaappatroon nachtangst kunnen veroorzaken. Verder kunnen stress, angst en traumatische ervaringen (in zeldzame gevallen) de oorzaak zijn van nachtangsten.

Sommige medicijnen, zoals tricyclische antidepressiva en MAO-remmers, kunnen er voor zorgen dat nachtangst vaker voorkomt. Alcohol en drugs hebben ook dit effect. 

Behandelen

Bij volwassenen die aan nachtangst lijden kan counseling of psychotherapie helpen om de aanvallen beter onder controle te houden.

Er is geen medicijn dat echt helpt, hoewel soms een korte behandeling met tricyclische antidepressiva wordt voorgeschreven om te onderzoeken of de ernst van de symptomen afnemen en of het nu minder vaak voorkomt.  Ook worden er soms slaapmiddelen voorgeschreven om zo de aanvallen te verminderen.

Tips:

• Zorg dat je op regelmatige tijden naar bed gaat
• Probeer stress en angst zoveel mogelijk onder controle te houden
• Drink laat op de dag geen cafeïne meer
• Zorg dat je niet oververmoeid raakt
• Eet geen grote maaltijden voordat je gaat slapen. Dit vergroot de kans op een aanval
• Maak de slaapkamer veilig. Zo is het risico op verwondingen niet meer zo groot

Voor de ouder of partner:

• Help en steun iemand met nachtangst, dit is namelijk de beste manier om iemand door een aanval heen te helpen
• Praat rustig en stel hem of haar gerust
• Wees voorzichtig met aanraken totdat hij of zij weer kalmer wordt. De slaper kan een lichte aanraking namelijk als aanval zien van datgene waar hij bang van is.
• De slaper wakker maken en troosten is niet verstandig. Daardoor wordt de paniek alleen maar groter
• Zorg dat ramen en deuren op slot zitten. Zo kan de slaper het huis niet uit