Onder slaapaanvallen verstaan we het plotseling in slaap vallen op onregelmatige momenten. Dit kan gepaard gaan met abrupte spierverslapping, je zakt dan opeens in elkaar, dit gebeurt meestal bij onverwachte emoties, zoals schrik of woede. Mensen die aan deze slaapaanvallen lijden voelen zich voortdurend slaperig. De officiële benaming voor de slaapaanvallen is narcolepsie.
Niet alle symptomen van narcolepsie komen voor bij alle narcolepsiepatiënten. Het meest voorkomende symptoom is de overmatige slaperigheid, gevoelens die hierbij komen kijken zijn onder meer:
Daarnaast zijn kataplexie, slaapverlamming en hypnagoge hallucinaties ook symptomen van narcolepsie.
Een van de meest beangstigende symptomen van narcolepsie is kataplexie, dit komt omdat het zo onvoorspelbaar is. Je kan erdoor gewond raken, omdat pijnlijk is voor de patiënt en omdat het makkelijk wordt uitgelokt. Ongeveer 70 procent van de mensen met narcolepsie heeft dit ook.
Slaapverlamming kan ook erg beangstigend zijn, vooral de eerste keer dat het gebeurt. Sommige mensen zijn bang dat ze voorgoed verlamd zijn of dat ze bijna doodgaan. Slaapverlamming komt bij ongeveer 60 procent voor bij mensen met narcolepsie.
Daarnaast zijn er nog andere symptomen die bij de slaapaanvallen voorkomen, maar deze komen minder vaak voor:
Er is veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van narcolepsie, hieruit werd geconcludeerd dat verschillende factoren een rol spelen bij narcolepsie.
Er is ontdekt dat mensen met narcolepsie een laag hypocretine gehalte in het cerebrospinaal vocht hebben, wat mensen met andere slaapstoornissen niet hebben. Ook hebben ze veel minder hypocretine receptoren in de hersenen. Hierdoor is er onderzoek gedaan naar het verband tussen het lage hypocretine gehalte, de ontbrekende hypocretinereceptoren en narcolepsie, en er blijkt een verband te zijn.
Veel mensen die last hebben van slaapaanvallen, hebben varianten in hun HLA-genen, andere narcolepsiepatiënten weer niet. Ook zijn er mensen die deze varianten maar geen narcolepsie hebben. Toen er werd ontdekt dat veel mensen met narcolepsie een zeer hoge HLA-concentratie in het bloed hadden, werd vermoed dat een infectie of een verwonding een auto-immuunreactie (het lichaam breekt om onbekende redenen de eigen cellen af) kan veroorzaken, die tot narcolepsie leidt. Dit is alleen nog niet bewezen, hier is nog meer onderzoek voor nodig.
Ook is er door onderzoekers ontdekt dat narcolepsie bij sommige patiënten een erfelijke bepaald is. Erfelijke factoren kan alleen niet als enige factor verantwoordelijk zijn voor de aandoening. Er moet daarnaast nog een andere factor zijn, zoals een probleem met het imuun systeem, een infectie, een verwonding, stress of hormonale veranderingen.
Soms is een ernstige verwonding aan het hoofd, waardoor de spieren verzwakt raken of verlies is van gevoel veroorzaakt, een oorzaak voor narcolepsie. Dit wordt secundaire narcolepsie of posttraumatische hypersomnie genoemd, omdat het ontstaat na een verwonding. Als je licht gewond raakt aan het hoofd, krijg je meestal geen narcolepsie, maar er kan wel hypersomnie ontstaan.
Vaak beginnen de symptomen van narcolepsie in de vroege puberteit, maar in andere gevallen begint het tussen de 35 en 45 jaar, of in de overgang. Dit zijn dus allemaal periodes waar het lichaam hormonale veranderingen ondergaat. Er moet nog meer onderzoek gedaan worden om dit echt te bewijzen.
Er zijn verschillende behandelingen voor de slaapaanvallen. Voor de ene patiënt is één soort behandeling genoeg en voor de ander is een combinatie van behandelingen nodig, daarom is het noodzakelijk om samen te werken met een arts.
Er is helaas nog geen genezing van narcolepsie, maar wel kun je de vervelendste bijverschijnselen van de slaperigheid en kataplexie bestrijden met geneesmiddelen.
Een behandeling met amfetaminen wordt gebruikt voor de behandeling van de slaperigheid die bij de slaapaanvallen een rol speelt. Amfetaminen zijn stoffen die het centraal zenuwstelsel stimuleren, de slaperigheid onder controle houden en de slaapaanvallen verminderen.
Modafinil wordt gebruikt tegen slaperigheid bij narcolepsie, het is erg effectief en het heeft, in tegenstelling tot amfetaminen, niet zoveel vervelende bijwerkingen.
Om kataplexie te bedwingen worden twee soorten antidepressiva gebruikt, tricyclische (bv. imipramine) of selectieve serotonine heropnameremmers (bv. fluoxetine). Deze middelen hebben minder bijwerkingen dan amfetaminen, maar toch zijn er enkele nadelen bij langdurig gebruik. Zo kun je er impotent van worden of een onregelmatige hartslag of hoge bloeddruk van krijgen.
Een behandeling met medicijnen is de beste optie om klachten van narcolepsie te verminderen, zijn er ook andere maatregelen om overdag alerter te zijn:
Heb jij last van slaapklachten, maar weet je nog niet welke stoornis dit precies is? Zoek het hier op!